Wat is een traumatische ervaring en wat kun je ertegen doen?

Een trauma is een ingrijpende ervaring; een bedreigende of beangstigende gebeurtenis die duidelijk lijden veroorzaakt. Soms maken mensen nare, ingrijpende gebeurtenissen mee – zoals een ongeval, een natuurramp of seksueel en/of fysiek geweld. Vaak zijn we dan zelf in staat om die schokkende gebeurtenis te verwerken. Na verloop van tijd voelt de gebeurtenis minder heftig aan en hebben we het gevoel dat we het gebeurde ‘een plek hebben kunnen geven’. Toch zijn er veel gevallen waarin dit verwerkingsproces – om wat voor reden dan ook – vast lijkt te lopen. Mensen voelen zich in dat geval vaak niet meer zichzelf en hebben last van klachten. Dit kunnen nachtmerries zijn, herbelevingen, een gevoel van continu alert zijn, slecht slapen en somberheid. Ook concentratieproblemen, vermijding van triggers aan het trauma, fysieke klachten en gevoelens van schuld of schaamte zijn problemen die vaak genoemd worden. In die gevallen waarin mensen last blijven houden van de gevolgen van het trauma, is behandeling aangewezen.

Voorbeelden van schokkende gebeurtenissen

Als je een dergelijke gebeurtenis meemaakt, dan noemen we dit een enkelvoudig trauma. Dit betekent niet dat de ervaring minder erg is, maar wil zeggen dat je te maken hebt gekregen met één enkele traumatische ervaring. Het kan ook voorkomen dat je vanaf je vroege jeugd te maken krijgt met een opeenstapeling van traumatische gebeurtenissen, zoals langdurig gepest worden, terugkerend seksueel misbruik of een opvoeding waarbij je emotioneel bent verwaarloosd (ruzies, scheldpartijen, vernederingen of voortdurende kritiek). Dit noemen we een meervoudig of complex trauma en heeft vaak veel effect op allerlei levensgebieden en de ontwikkeling van je karakter. Politiemensen, militairen of andere hulpverleners krijgen op volwassen leeftijd ook vaak te maken met meerdere ingrijpende gebeurtenissen. Ook dit heet meervoudig of complex en heeft eveneens effect op het hele leven. Omdat op volwassen leeftijd je karakter of persoonlijkheid al min of meer gevormd is, leidt dit vaker tot ernstig vermijdingsgedrag of tot juist emotionele uitbraken als angst en agressie.
  • Natuurrampen
  • Ongevallen
  • Mishandeling of gijzeling
  • Aanranding of verkrachting
  • Verlies van een geliefd persoon
  • Een echtscheiding van jezelf of van je ouders
  • Emotionele verwaarlozing
  • Langdurig gepest zijn

Acute stressstoornis

De reactie op een ingrijpende gebeurtenis kan bij iedereen verschillen. Over het algemeen is de reactie wel min of meer vergelijkbaar. In het recente verleden was het beleid om direct wat te doen bij mensen die een heftige gebeurtenis hadden meegemaakt. Het idee was door direct iets te doen of met een behandeling te starten, men het ontstaan van klachten kon voorkomen. Tegenwoordig is de gedachte hierover bijgesteld en het advies veranderd. Door in de eerste weken goed voor jezelf te zorgen, de tijd te nemen de gebeurtenis te verwerken en dit de delen met belangrijke anderen, blijkt dat veel mensen de ervaring redelijk goed een plek kunnen geven. Ook Slachtofferhulp kan hierin ook een belangrijke rol spelen.

PTSS

Soms blijken de klachten ernstiger en langduriger te zijn en is er toch behandeling nodig. Als de ervaring tot langerdurende klachten leidt, kun je spreken over een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Lees meer over PTSS. In dit geval kun je naar een psycholoog toe gaan voor therapie. Onverwerkte trauma’s kunnen een diepe impact op je leven hebben. Het kan zich manifesteren in allerlei symptomen en gedragsveranderingen. Denk je bij jezelf, ik heb hulp nodig bij het verwerken van mijn trauma. Aeffectivity biedt online begeleiding bij het verwerken van je trauma.

Heb of herken je klachten?