Van diplomatendochter naar emigrant in Frankrijk: Alexandra (65) heeft in haar leven veel van de wereld gezien. Na haar jeugd heeft ze met haar man 33 jaar in Nederland gewoond. Een vrouw van de wereld, maar toch echt een Nederlandse – met een vleugje Frans bloed. 
Dat Alexandra een expat of migrant genoemd kan worden, dat staat vast: met drie maanden oud verhuisde ze met haar Franse moeder en Nederlandse vader naar de eerste diplomatieke post van haar vader. In haar jeugd woonde ze veelal in Arabische en Zuid-Amerikaanse landen. Haar mooiste buitenland-ervaringen stammen dan ook uit haar jeugd: woestijnreizen tijdens de periode in Damascus, een heerlijk vrije puberteit in Rio de Janeiro… Wonen in het buitenland is Alexandra met de paplepel ingegoten.
Vrienden van vroeger
Een ding heeft ze wel gemist in haar jeugd: “Omdat ik altijd wist dat mijn ‘thuis’ maar tijdelijk was, heb ik nooit veel tijd geïnvesteerd in vriendschappen. Uiteindelijk heb ik nu nog één vriendin uit mijn jeugd, die ik na vele jaren weer heb teruggevonden. Dat is toch wel heel anders dan als je altijd in een dorp of stad in Nederland hebt gewoond, waarbij je een gedeelde jeugd hebt met andere kinderen uit de buurt.”
Culture shock
Toen Alexandra op haar 20e naar Nederland verhuisde voor studie en werk, ontmoette ze haar echtgenoot. Ze trouwden en kregen een dochter. Door haar internationale achtergrond en talenkennis kreeg Alexandra al snel een baan bij KLM. Haar echtgenoot had ook een goede baan en het gezin kreeg de kans om voor drie jaar in de Verenigde Staten te wonen. Na alle buitenland-ervaring in de Arabische regio en Zuid-Amerika leek deze stap een makkie te worden. Toch viel dit flink tegen. De verschillen tussen de Verenigde Staten en Nederland lijken dan wel niet zo groot, eenmaal daar bleek de culture shock toch groter dan verwacht.
Voor emigratie huiswerk doen
Van huis uit werd Alexandra geleerd dat je je diende aan te passen in het nieuwe land, door respect te hebben voor de heersende normen, waarden en gebruiken. Het aanpassen aan en overnemen van een nieuwe cultuur wordt assimilatie genoemd. Voor Alexandra, als emigrant in Frankrijk, is dit meer dan normaal: “Als je de keuze maakt om in een ander land te gaan wonen, moet je je verdiepen in de nieuwe cultuur, gewoonten en gebruiken.“ Ze geeft dan ook als advies aan andere expats om je vooral van tevoren te verdiepen in de nieuwe cultuur en goed je huiswerk te doen voordat je de stap waagt: “Bekijk het nieuwe land in al zijn aspecten, de positieve maar ook de negatieve. Voor mijn verhuizing naar Frankrijk ben ik ook eens gaan kijken hoe het hier in de winter is: in de donkere en regenachtige tijd moet ik er toch ook kunnen wonen?” Ook adviseert ze om niet alleen je eigen landgenoten op te zoeken in het buitenland, maar te integreren met de inwoners van het land zelf.
Eigen keuze
Momenteel woont Alexandra al 8 jaar in Zuid-Frankrijk. Als half-Française hadden zij en haar man dit plan al langer. Uiteindelijk overleed haar echtgenoot voor ze de stap hebben kunnen maken. Alexandra besloot toch door te zetten. Ze vertelt het ontzettend naar haar zin te hebben in haar nieuwe land. “Als kind verhuisde ik vanwege het werk van mijn vader, later vanwege het werk van mijn man en mijn verhuizing naar Frankrijk is puur mijn eigen beslissing geweest. Het voelt hier als thuis: ik heb vrijheid om te doen wat ik wil, ik heb hier vrienden en het helpt enorm dat Frans een van mijn moedertalen is. Ik ben hier niet de dochter-van of de vrouw-van, maar mensen kennen mij hier gewoon als Alexandra.”
Koffieleuten
Alexandra geniet van haar leven als emigrant in Frankrijk en denkt niet snel terug te zullen verhuizen naar Nederland. Ze leeft als een Française en heeft zich de Franse cultuur eigen gemaakt. Zo eet ze meerdere malen per week in het eetcafé in het dorp, waar veel van haar vrienden regelmatig aan komen waaien om gezamenlijk een hapje te eten. Een ding mist ze wel uit de Nederlandse cultuur: “Mensen gaan hier niet spontaan bij elkaar op de koffie. Het sociale leven speelt zich buitenshuis af, dus er belt hier niemand spontaan aan om even koffie te leuten.”
Geen oordelen
Speciaal voor Nederlanders en Belgen in Frankrijk heeft Alexandra samen met een vriendin een Facebook-pagina opgericht. Op deze manier kunnen bepaalde tips en problemen voor de emigrant in Frankrijk gemakkelijk gedeeld worden. Een mooi initiatief! Wel valt het Alexandra op dat expats onderling oordelend kunnen zijn over de aanpassing en gewoonten van andere expats. “Ik vind dat je op een respectvolle manier moet omgaan met je nieuwe cultuur. In Frankrijk betekent dat bijvoorbeeld: niet tutoyeren totdat beide partijen het erover eens zijn dat je van ‘u’ naar ‘jij’ kunt gaan. Maar soms zijn Nederlanders streng naar elkaar op het gebied van aanpassing aan Frankrijk en loslaten van Nederland, bijvoorbeeld of je nog Nederlands nieuws moet volgen. Als ik ’s morgens naar de Nederlandse radio wil luisteren, dan mag ik dat zelf toch weten? Aeffectivity schrijft elk kwartaal een artikel over heimwee in het tijdschrift VertrekNL. VertrekNL richt zich specifiek op Nederlanders die vertrekken naar het buitenland.
